Sau cú ngã đau điếng của tiền ảo, rất nhiều các nhà đầu tư trẻ đã học được bài học xương máu rằng đầu tư bền vững là phải dựa vào những sản phẩm mang lại giá trị thật sự và lâu dài, chứ không phải chỉ dựa trên "mua bán niềm tin". Nhiều người chuyển sang cổ phiếu, một số quay trở về với vàng hoặc bất động sản như một phương án an toàn quen thuộc. Bên cạnh đó, cũng có người nhận thấy được tiềm năng của một loại hình đầu tư thú vị và "chất chơi" hơn - đầu tư vào sản phẩm được mệnh danh là "vàng lỏng" của nền văn minh nhân loại.
“Vàng lỏng” là cái tên mà giới đầu tư nước ngoài ưu ái đặt cho rượu, cụ thể là whisky và rượu vang, như một danh mục đầu tư béo bở đang rất được quan tâm tại thời điểm hiện nay. Trong vòng một thập kỷ vừa qua, giá trị của những chai whisky hiếm đã tăng vọt 428% (1), vượt xa mọi loại hình đầu tư tích trữ khác kể cả chứng khoán theo báo cáo Thịnh Vượng (Wealth) của Knight Frank năm 2022.
Dù chúng ta đang chứng kiến những đợt sóng đầu tiên của cuộc khủng hoảng kinh tế được nhiều chuyên gia dự báo, thế nhưng các nhà kinh tế học lại nhận định rằng thứ đồ uống có cồn đắt đỏ này này vẫn sẽ có tỷ suất sinh lời lên đến 21 %/năm đối với whisky (2) và 20.54%/năm đối với rượu vang thượng hạng (3), trong khi vàng thật chỉ đạt mức 0.44% vào năm 2022 (4). Vậy tại sao thứ "vàng lỏng" này lại có tỷ suất sinh lời gấp 40 lần so với vàng thật và trở nên hấp dẫn trong mắt giới đầu tư như vậy?
Whisky: "Tài sản" hữu hình có tiềm năng lâu bền
Bức tranh tài chính gần đây không còn nhuộm hồng đầy lạc quan nữa, từ việc thị trường chứng khoán bốc hơi hàng tỷ USD, cho đến những danh mục đầu tư dựa trên niềm tin nhanh chóng trỗi dậy rồi lụi tàn như cách mà "crypto" và "NFT" vẽ lên. Đứng trước biến cố kinh tế và sự lung lay như vậy, thứ "tài sản" có thể nắm chắc trong tay (hay ít ra, trong tủ đựng rượu) như mỹ tửu hiện lên và trở thành một danh mục đầu tư an toàn nhưng cũng không kém phần "hấp dẫn" cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Chúng đều hội tụ đủ các tiêu chuẩn để trở thành một tài sản hữu hình bởi những nguyên nhân sau:
Giá trị thực, tồn tại lâu đời: Văn hóa thưởng thức whisky đã có từ lâu và những dòng whisky ngon thượng hạng được sản xuất một cách hạn chế. Lịch sử của thức uống này được nhiều người cho rằng bắt đầu từ thế kỷ XV, thế nhưng tên gọi ví von "vàng lỏng" thì mới chỉ xuất hiện trong vài năm gần đây (5).
Có cơ sở để đánh giá chất lượng: Whisky được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí, bao gồm kiểu dáng thùng ủ, nơi chưng cất, thương hiệu, nhà sáng chế... Không giống như chứng khoán với những lần lên xuống theo phiên, mỗi chai whisky một khi đã là thành phẩm có thể giữ được tối đa hương vị và giá trị để bảo lưu theo năm tháng (hoặc chỉ lên xuống với mức không quá chênh lệch dựa vào cung cầu hoặc chiến lược mua bán).
Càng để lâu càng quý: Như câu "gừng càng già càng cay", rượu whisky cũng là minh chứng cho sự nồng nàn chỉ tăng dần theo thời gian. Chính vì lẽ đó, càng trải qua năm tháng thì hương vị của những ngụm whisky càng làm say mê giới sành rượu, trở thành một "tuyệt tác đấu giá" lâu đời và quý hiếm.
Giá trị đi kèm với... sự kiềm chế: Không chỉ càng lâu đời càng có giá, thứ "vàng lỏng" này còn có một điểm đặc biệt là nếu như người sưu tầm không kiềm chế được và khui một chai để thưởng thức thì đồng nghĩa với việc giá trị các chai rượu cùng đợt sản xuất với nó sẽ tăng lên. Và câu chuyện này vẫn diễn ra thường xuyên vì người đầu tư rượu đa phần đều là những tay chơi sành sỏi không ngại phô trương khi dùng rượu ngon để tiếp đãi bạn bè.
Thị trường sôi động: Thị trường đấu giá whisky cũng sôi động không kém với hơn 600.000 lần đấu giá lớn nhỏ được ghi nhận. Whisky vẫn được xem như một loại tài sản phổ biến mà nhiều người chọn để đưa vào danh mục đầu tư.
Dựa vào dữ liệu thống kê của ngân hàng đầu tư Scotland Noble & Co và công ty dữ liệu Brainwave, những chai whisky single malt được xếp vào hàng "hiếm và hảo hạng" đã tăng 23% giá trị so với ban đầu. Cũng theo báo cáo đó, năm 2023 cũng sẽ là một năm "tăng trưởng mạnh" của thị trường whisky thượng phẩm, theo nhận định từ tờ Financial Times.
Những điều cần biết trước khi đầu tư vào whisky
Trước hết, vì đây là một thị trường ngách đi mới nên chúng ta cần hiểu đúng về các dòng whisky nhằm biết được dòng nào đáng để sưu tầm và đầu tư, chẳng hạn như những chai Scotch whisky có giá trị lâu đời mới mang lại lợi nhuận khi mua vào - bán ra. Để được xem là Scotch whisky, thì rượu phải được ủ ít nhất ba năm trong thùng ủ bằng gỗ sồi.
Tuy nhiên để thực sự dấn thân vào "cuộc chơi" này, bạn cần nhiều kiến thức và niềm đam mê với rượu, cũng như có gu thưởng thức và thẩm định. Bởi lẽ, không phải dòng whisky nào cũng sinh lời. Sự tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm gần đây của thị trường whisky là vì sự sôi sục của thị trường những người thưởng rượu whisky ở Trung Quốc, Hồng Kông, Ấn Độ và Nhật Bản, khi họ đang muốn săn tìm những dòng whisky single malt thượng hạng và hiếm có.
Vì lẽ đó, chỉ những dòng single malt (mạch nha đơn) mới có giá trị sưu tập, trong khi 90% các chai thuộc dòng blended whisky (whisky pha) không tăng giá trị theo thời gian bởi chất rượu không còn "thuần túy" là whisky nữa. (6) Cơn sốt single malt, cùng với thái độ nghi hoặc đối với các sản phẩm "tiền ảo" tràn lan trên thị trường đã mở ra một kênh đầu tư mới an tâm hơn cho nhiều người có nguồn tiền nhàn rỗi.
Việc xem whisky như một danh mục đầu tư không phải là mới. Cũng giống như việc sưu tầm các bức tranh nghệ thuật hoặc xe cổ, những chai whisky ngon càng để lâu thì hương vị càng đậm đà và giá trị sưu tầm càng cao. Trong trường hợp dòng whisky đó được sản xuất với số lượng giới hạn, hoặc đã dừng sản xuất từ rất lâu và được giới thẩm định đánh giá tốt, chai rượu sưu tầm lúc này trở thành một tài sản đầu tư sinh lời cao.
Theo báo cáo của Whisky Investment Partner, giá trị xuất khẩu của Scotch whisky đạt ngưỡng 4.9 tỷ USD mỗi năm và đầu tư vào các thùng ủ Scotch cũng đem lại tỷ suất lợi nhuận ổn định trong khoảng 8 - 12% trong một thập kỷ qua (7).
Về những sự kiện gây sốt thị trường, có thể kể đến như thương vụ mua chai Macallan trị giá 1 triệu USD, hay như thương vụ một lô rượu whisky single malt Glenfiddich ủ qua bốn loại thùng từ những năm 1950 đã được đấu giá với mức giá 830.000 bảng Anh tại sự kiện từ thiện "One of One" của The Distillers, lập kỷ lục cho chai whisky Glenfiddich được bán đấu giá cao nhất tính cho đến thời điểm hiện tại.
Nếu bạn hứng thú với whisky và muốn sở hữu những chai rượu thượng hạng được giới sành rượu săn đón và đánh giá cao, hãy thử vận may đầu tư của mình với những gợi ý sau.
Macallan 1949: 25.000 bảng Anh (khoảng 750 triệu đồng).
Black Bowmore 1964: 15.000 bảng Anh (khoảng 450 triệu đồng).
Dalmore 1926: 11.500 bảng Anh (khoảng 340 triệu đồng).
Brora 1972 : 4.200 bảng Anh (khoảng 125 triệu đồng).
Đâu là chiến lược thông minh cho nhà đầu tư Việt?
1. Đầu tư vào những dòng mới nổi ở thị trường Châu Á: Với nhà đầu tư đang chập chững bước vào thị trường đầu tư whisky, việc tập trung vào những dòng Scotch đắt đỏ là không khả thi. Thay vào đó, chúng ta có thể để mắt đến những thương hiệu thuộc thị trường mới nổi (emerging market) được giới chuyên môn đánh giá cao trong những năm gần đây, điển hình như các dòng whisky hiếm của Nhật Bản (Suntory Hibiki 12 và 17, dòng "nhập môn" Hakushu và Yamazaki 10 với giá trị đang tăng hơn 10 lần), các nhãn whisky đến từ Đài Loan (Kavalan Solist Vinho Barrique), hay những vùng mới nổi như Campbeltown (hãng whisky Springbank đã tăng 82% giá trị so với năm ngoái) (8).
Ngoài ra, việc tập trung vào whisky phân khúc thấp sẽ giảm áp lực về tài chính ban đầu cho các nhà đầu tư mới tham gia. Điều thú vị là có sự tăng trưởng mạnh ở phân khúc thị trường bình dân với mức giá từ 500 đến 2.000 USD/chai, còn những chai có mức giá trên 5.000 USD đang phải chịu áp lực về giá trị và giảm mạnh về sức hút. Nhà đầu tư mới giờ không sẵn lòng bỏ hơn 10.000 USD cho một chai rượu quý, trong khi họ có thể mua 10 chai khác nhau nhằm dàn trải rủi ro vì giới kinh doanh chẳng ai muốn "bỏ tất cả trứng vào cùng một giỏ". Bạn có thể tìm kiếm những hãng rượu nổi bật trong danh sách đề xuất hằng năm của Rare Whisky 101 để chọn ra những cái tên được săn đón mà giá cả lại phải chăng (9).
2. Đầu tư vào thùng ủ whisky: Bên cạnh việc đầu tư vào các chai whisky hiếm và hảo hạng, nhiều nhà đầu tư chọn loại sản phẩm khác trong cùng ngành là các thùng ủ whisky. Với lựa chọn này, nhà đầu tư sẽ có thể tránh được một số khoản phí hoặc phí VAT nếu bán lại cho một đơn vị sản xuất khác sau này.
3. Đầu tư vào các quỹ đầu tư whisky: Nếu mục tiêu duy nhất của bạn là tỷ suất lợi nhuận, thì thay vì sưu tầm dựa trên khẩu vị whisky, bạn có thể cân nhắc đến các quỹ đầu tư whisky đáng tin cậy như The Platinum Whisky Investment Fund, The Fund (thị trường chính ở Hồng Kông, Singapore, Trung Quốc, Anh). Tương tự như các quỹ chứng khoán giữ nhiều mã cổ phiếu an toàn và sinh lời, các quỹ whisky này sẽ giúp các nhà đầu tư tiếp cận được các chuyên gia thẩm định rượu, cân bằng, lựa chọn các dòng rượu sinh lời vừa với túi tiền và phù hợp với thị trường mà nhà đầu tư đang muốn dấn vào.
Dù whisky là một mảnh đất hứa hẹn, nhưng không vì thế mà nó không hàm chứa những rủi ro. Nhà đầu tư Việt cũng cần lưu ý là việc đầu tư vào "vàng lỏng" hiện chưa được cơ quan hay đơn vị nào bảo chứng, nên các tranh chấp, khiếu nại nếu có thì người mua và bán tự giải quyết. Bên cạnh đó, bài học về đầu tư rượu vang vẫn còn nguyên trước mắt, khi mà cơn sốt rượu vang Bordeaux lâu năm đã từng khiến cho thị trường rượu vang chao đảo. Thế nên, nhà đầu tư cần giữ cái đầu lạnh để nhận định được đâu là dòng rượu đáng đầu tư, đâu là dòng đang bị "thổi phồng".
Коментарі