Ngày nay, xem tivi đã trở thành một hoạt động giải trí quen thuộc của hầu hết trẻ em. Mặc dù rất nhiều nghiên cứu đã chứng minh được tác hại của việc dành quá nhiều thời gian khi dán mắt vào màn hình, nhưng hầu như các bậc phụ huynh vẫn chưa tìm ra giải pháp để thay thế phương tiện công nghệ này. Hiểu được nỗi khó khăn ấy, LeLa Journal xin gửi đến các bậc làm cha làm mẹ những phương pháp dung hòa để giúp cho thời gian xem tivi của trẻ trở nên bổ ích hơn.
Những tác hại khi xem tivi quá nhiều
Theo nhiều nghiên cứu, việc xem tivi thường xuyên có những ảnh hưởng nhất định đối với sự phát triển của trẻ.
1. Ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất: Xem tivi quá nhiều có thể làm tăng cân, giảm hoạt động thể lực và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, ung thư (1) (2).
2. Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần: Một nghiên cứu khác còn cho thấy rằng việc sa đà vào xem tivi có thể làm ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, cụ thể là làm giảm khả năng tập trung và ghi nhớ, đặc biệt là khi trẻ xem các chương trình có nội dung quá xúc động hoặc gây khó chịu (3).
3. Ảnh hưởng đến sự phát triển xã hội của trẻ:
Giảm khả năng tương tác và giao tiếp: Việc xem tivi thường xuyên là một trong những nguyên nhân làm giảm thiểu các kỹ năng giao tiếp giữa trẻ em với nhau và trẻ em với người lớn. Nếu tình trạng này kéo dài có thể tác động tiêu cực đến các kỹ năng xã hội của trẻ khi trưởng thành (4).
Hung hăng và giảm sự đồng cảm: Trẻ em xem nhiều nội dung bạo lực trên tivi có khả năng thể hiện các hành vi hung hăng. Nó còn làm giảm khả năng hiểu biết đúng đắn về các hành vi xã hội, qua đó làm sai lệch cảm xúc của trẻ đối với các vấn đề diễn ra trong cuộc sống (5).
Nhận thức sai lệch về hình ảnh cơ thể: Chúng ta dễ nhận thấy rằng trên tivi, đặc biệt là các chương trình quảng cáo và truyền hình thực tế, luôn có sự xuất hiện dày đặc của các diễn viên, người mẫu, người của công chúng... với gương mặt xinh đẹp và tỷ lệ cơ thể hoàn hảo. Một điều xảy đến đối với trẻ em khi xem nhiều các chương trình như vậy là chúng có thể hình thành nhận thức sai lệch và phát triển thái độ tiêu cực, không hài lòng với chính cơ thể của mình (6).
Tác hại của việc xem tivi thì rất nhiều, nhưng lợi ích từ thông tin, kiến thức nhận được thì có vẻ chẳng đủ bù lại. Nếu có thì lợi ích này cũng không dành cho trẻ nhỏ mà chỉ giúp các bậc phụ huynh có thể thong thả "rảnh tay rảnh chân" trong khi bọn trẻ đang ngoan ngoãn ngồi im dán mắt vào màn hình. Thế nên, việc đầu tiên chúng ta cần làm để thay đổi tình trạng này chính là cố gắng dành thời gian thêm cho con trẻ bằng các hoạt động vui chơi mà LeLa Journal đã gợi ý trước đó như: Ở nhà với trẻ thì chơi gì? với loạt bài hai phần, phần 1 dành cho các trò chơi vận động trong nhà và phần 2 cho các trò khơi gợi trí sáng tạo.
Trong trường hợp bất khả kháng buộc phải chiều theo ý trẻ, chúng tôi xin giới thiệu những mẹo hay để giúp trẻ xem tivi một cách lành mạnh, cũng như hạn chế tối đa các tác dụng tiêu cực. Những kiến thức này được Lela Journal tổng hợp, phân tích dựa trên các nghiên cứu và lời khuyên từ các chuyên gia hàng đầu của APA, WHO và NICHD dành cho những vấn đề xoay quanh tivi và trẻ nhỏ.
Những cách giúp thời gian xem tivi của trẻ trở nên lành mạnh hơn
1. Làm gương cho trẻ: Một điều cực kỳ quan trọng là người lớn trong gia đình nên hạn chế thời gian xem phim ảnh hoặc ngồi lỳ trước màn hình vô tuyến. Trẻ em học hỏi rất nhanh thông qua các hành vi mà chúng quan sát mỗi ngày, nên nếu muốn con em tránh xa tivi cũng như các thiết bị công nghê, bạn phải là người thực hiện điều đó đầu tiên.
2. Đặt ra những quy tắc về việc sử dụng tivi trong gia đình:
Giới hạn thời gian sử dụng: Tổ chức Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) đã có khuyến nghị và hướng dẫn về thời gian sử dụng thiết bị công nghệ của trẻ em. Cụ thể, trẻ em dưới 2 tuổi không nên xem các thiết bị công nghệ như tivi, máy tính bảng, điện thoại thông minh...; trẻ em từ 2 đến 5 tuổi có thể xem các chương trình mang tính giáo dục cao trong thời gian giới hạn 1 giờ mỗi ngày; và trẻ em từ 6 tuổi trở lên có giới hạn là 2 giờ mỗi ngày để tiếp xúc thiết bị công nghệ bao gồm các hoạt động giải trí như phim ảnh và trò chơi điện tử (7).
Nghỉ giải lao sau 20-30 phút xem tivi: Việc thư giãn như vậy giúp trẻ tránh mỏi mắt và căng cơ, giúp ổn định lại tư thế. Chúng ta có thể đặt ra quy tắc ngay từ khi trẻ mới bắt đầu tiếp xúc với các thiết bị công nghệ, nhằm tạo thói quen cho trẻ đứng dậy vận động sau mỗi 20-30 phút, nếu không sẽ tắt tivi. Nếu được bạn có thể cùng trẻ thực hiện các bài tập vận động, thư giãn để cả nhà cùng khỏe, cùng vui.
Không xem tivi trước khi đi ngủ và ngay sau khi tỉnh dậy: NSF (National Sleep Foundation) đã đưa ra khuyến cáo về việc xem tivi có ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ và sự phát triển của trẻ. Các lý do bao gồm sự tác động từ ánh sáng xanh, tạo ra giấc ngủ không sâu và hạn chế các hoạt động thiết yếu hơn trước và sau khi ngủ (8).
3. Xem tivi để bớt xem tivi hơn: Chúng ta có thể sử dụng tivi như một cách truyền tải thông tin về các chủ đề thú vị khác, từ đó khơi gợi sự tò mò của trẻ, chuyển hướng sự chú tâm của chúng và hạn chế thời gian trẻ dán mắt vào màn hình. Đầu tiên, phụ huynh cần dành một chút thời gian để tìm hiểu các hoạt động khác phù hợp với sở thích, độ tuổi, giới tính và sự quan tâm của con trẻ. Sau đó, cha mẹ có thể khuyến khích trẻ hoặc cùng trẻ xem các chương trình có nội dung về các hoạt động phù hợp và bổ ích hơn như đọc sách, ca múa, sáng tạo nghệ thuật (vẽ, gấp giấy, nặn đất sét...) hoặc vận động thể thao, khám phá khu công viên hoặc các sân chơi cộng đồng quanh nhà. Ban đầu, trẻ sẽ không vì thế mà bỏ hẳn thói quen xem tivi nhưng qua thời gian, việc tiếp thu thông tin chủ động lẫn thụ động từ các chương trình này sẽ củng cố thêm sự tò mò và kiến thức của chúng với các hoạt động được nhắc đến trong tivi. Dần dà, khi bắt đầu tham gia trải nghiệm, trẻ sẽ nhận ra niềm vui của cuộc sống không có màn hình công nghệ.
4. Cẩn thận với những nội dung không lành mạnh: Sự phát triển tràn lan của hàng loạt mạng xã hội lớn nhỏ đã cho ra đời vô số các chương trình tuy gắn mác cho trẻ em nhưng nội dung không thực sự phù hợp. Phụ huynh cần lưu ý những vấn đề này, nếu có thể hãy chuyển sang sử dụng các phiên bản cho trẻ như: Youtube Kids, Netflix Kids (giới hạn độ tuổi), Kiddztube...
5. Cùng trẻ xem phim: Rất nhiều gia đình có truyền thống cùng nhau xem một bộ phim nào đó vào cuối tuần tại nhà mà không cần phải đi đâu xa cả. Đây là một cách khá hay ho để trẻ con và người lớn có thể cùng nhau làm một điều gì đó thú vị, đặc biệt là khi bạn đã có sẵn một danh sách các bộ phim cần xem mà chưa có thời gian rảnh để thư giãn thưởng thức. Hãy lọc lại danh sách các bộ phim phù hợp với tất cả thành viên trong gia đình và dành cho con trẻ quyền chọn phim để xem. Chúng sẽ cảm thấy có trách nhiệm khi đưa ra quyết định và hài lòng hơn khi tham gia xem phim cùng mọi người.
Thay đổi thói quen xem tivi là điều không hề dễ dàng với cả trẻ con lẫn người lớn, tuy nhiên khi nhận thấy những tác hại và tìm được phương pháp đúng đắn để thay đổi, chúng ta sẽ thấy có nhiều động lực hơn để trở thành một người cha người mẹ sáng suốt, đồng hành hiệu quả trên chặng đường phát triển của con mình.
Comments